آنچه در این مطلب می‌خوانید…
_______________________________________
11 دلیل که در تشخیص عسل طبیعی اشتباه می‌کنید!
روی میز گذاشتمش، نشستم و موبایلم را دستم گرفتم. پدربزرگم شیشه را برداشت، درش را باز کرد و گفت: “یه قاشق بیار ببینم طبیعیه یا نه؟” بابام از تو اتاق گفت: “آقاجون از بو و عطرش مشخصه” در همین حین عمو عباس با یک لیوان آب از آشپرخانه آمد و گفت: “واسه تشخیص عسل طبیعی کمی عسل بریزیم تو لیوان آب سرد، معلوم میشه!” و مامان‌بزرگ هم که همش داشت می‌گفت: “بابا از رنگش معلومه دیگه، چرا اینقدر سختش می‌کنید!”
من که تمام این مدت داشتم هم به حرف‌های آنها گوش می‌دادم و هم تو گوشیم دنبالش می‌گشتم، با نگرانی گفتم “انگار یادتون رفته پدربزرگ دیابت نوع2 داره و چقدر مهمه که عسل طبیعی مصرف کنه!” بعد از چند دقیقه، مطلب بهترین و مطمئن‌ترین روش تشخیص عسل طبیعی از تقلبی را پیدا کردم و به همه نشان دادم و همه چیز به خیر گذشت.
اگر شما هم می‌خواهید بدانید چرا آنقدر نگران شدم و محتوای آن مقاله چه بود، تا انتهای مطلب همراه من باشید.
آنچه در ادامه مطلب می‌خوانید…
_______________________________________
باورهای اشتباه در تشخیص عسل طبیعی از غیرطبیعی
عمو عباس در ادامه‌ی نگرانی من برای سلامتی پدربزرگ، گفت: “از خودم نمی‌گم از اینترنت این روش رو یاد گرفتم!”
شاید عمو عباس و بقیه تا حدی بی‌تقصیر باشند! وقتی حجم و سرعت انتقال اطلاعات زیاد میشود، در کنار مزیت‌هایی که دارد، یک ایراد بزرگ هم به‌وجود میآید، آن هم این است که اطلاعات اشتباه و نادرست نیز به اندازه‌ی محتوای درست و اصلی، فرصت دیده شدن دارند! اینجاست که نقش روش‌های تشخیص ما، کلیدی و مهم میشود.
برای تشخیص عسل طبیعی نیز این موضوع مصداق دارد و روش‌های بسیاری برای تشخیص آن بیان شده است که برخی از آنها به روش خانگی تشخیص عسل طبیعی نیز معروف هستند. بیایید باهم تک‌تک آنها را بررسی کرده و درستی و نادرستی هر کدام را مشخص کنیم.
تشخیص عسل طبیعی بر اساس شکرک
خیلی‌ها اعتقاد دارند که می‌توان بر اساس شکرک زدن عسل، طبیعی یا غیرطبیعی بودن آن را تشخیص داد. در این‌باره دو باور اشتباه وجود دارد که هر کدام را مجزا بررسی میکنیم.
هر دو حالت این باور، اشتباه است؛ زیرا عسل طبیعی و هر ماده اشباع از قند دیگر (عسل تقلبی یا حتی برخی از مربا و شیره‌ها) بعد از گذشت زمان به حالت جامد و کریستالی درمی‌آیند.
پس شکرک زدن یا نزدن عسل هیچ ارتباطی با اصل یا تقلبی بودن عسل ندارد.
بافت شکرک عسل طبیعی با توجه به منشأ گیاه آن و به میزان رطوبت و گلوکز عسل بستگی دارد و می‌تواند از بافت نرم و لطیف، تا بافتی سفت و دانه درشت متغیر باشد.
به‌طور مثال شکرک عسل یونجه یا خارشتر بافت نرم دارد ولی شکرک عسل برازمبل به شکل دانه‌های درشت و سفت است.
پس سفتی یا نرمی شکرک عسل هم، ارتباطی با طبیعی بودن یا نبودن عسل ندارد. (+)
[بیشتر بخوانید: شکرک زدن عسل نشانه چیست؟]
تشخیص عسل طبیعی بر اساس غلظت
میزان غلظت عسل با توجه به میزان رطوبت و منشا گیاهی آن متغیر است.
عسل طبیعی مرکبات و عسل نمدار بسیار روان هستند و دلیلی بر غیرطبیعی بودن آنها نیست.
این درحالی است که عسل، وابسته به دمای محیط می‌تواند سفت و غلیظ یا کاملاً روان شود.
پس غلظت عسل، تأثیری در طبیعی با تقلبی بودن آن ندارد.
تشخیص عسل طبیعی با چسبندگی
عسل چه از شکر درست شده باشد و چه کاملاً طبیعی باشد؛ هر دو چسبندگی دارند و این خاصیت مواد قندی است.
این روش را میتوانید در خانه انجام دهید و متوجه شوید که برای عسل طبیعی و غیرطبیعی نتایج یکسانی دارد.
تشخیص عسل طبیعی با عطر و بو
هرکس این باور را داشته باشد به احتمال زیاد از نحوه‌ی درست شدن عسل طبیعی اطلاعی ندارد! زیرا خیلی واضح است که هر گلی بویی دارد پس عسل‌های متنوع که از منشأ گیاهان متفاوتی هستند خیلی طبیعی و مشخص است که باید عطر و بوی متفاوتی داشته باشند.
به‌طور مثال با خرید عسل کنار شما عطر و بوی زیادی را حس می‌کنید، این درحالی است که عسل گون آویشن نسبت به عسل کُنار، عطر و طعم ملایم و کمتری دارد. پس نمی‌توان عطر و بوی عسل را ملاک خوبی برای طبیعی بودن دانست و برای تشخیص عسل کنار اصل به این فاکتور اعتماد کرد.
تشخیص عسل طبیعی با کبریت
استدلال درست: میزان رطوبت عسل‌های طبیعی از ۵درصد تا ۲۰درصد متغیر هستند که عموماً بین ۱۳ تا ۱۸درصد بوده و همین میزان رطوبت، احتمالاً باعث جلوگیری از روشن شدن کبریت میشود و ما به اشتباه تصور میکنیم عسل تقلبی و غیرطبیعی است.
برعکس هم ممکن است اتفاق بیفتد؛ عسل [غیرطبیعی] اینقدر حرارت دیده باشد که رطوبت آن به مقدار زیادی کم شده باشد و بعد از پاک کردن نوک کبریک، آن روشن شود.
تست عسل طبیعی با کبریت یا آتش هم برای تشخیص طبیعی بودن، درست نبوده و خطای زیادی دارد.
تست عسل طبیعی با آب سرد
سرعت حل شدن عسل طبیعی و عسل تقلبی در آب از قانون و قاعده مشخصی پیروی نمی‌کند و بیشتر وابسته به نوع عسل و گران‌روی آن است.
پس روش تشخیص عسل طبیعی با آب سرد هم نمی‌تواند برای طبیعی بودن اعتبار داشته باشد.
تشخیص عسل طبیعی با دستمال کاغذی
استدلال درست: نتیجه‌ی این تست هم همان‌طور که گفته شد، به‌شدت به میزان رطوبت و نوع عسل بستگی دارد، و به احتمال زیاد عسلی مانند آویشن دیرتر جذب دستمال کاغذی شده و عسل اقاقیا یا نمدار سریع‌تر و کامل جذب شوند. (امتحان کنید و نتیجه را در بخش نظرات بنویسید)
پس تست عسل طبیعی با دستمال کاغذی هم معیار صحیحی برای تشخیص عسل طبیعی نخواهد بود.
تشخیص عسل طبیعی با سرکه
استدلال درست: عسل طبیعی خاصیت اسیدی بودن دارد و از طرفی هم سرکه یک اسید است و ترکیب دو ماده اسیدی ممکن است با هم واکنش دهند و کف ایجاد شود، پس دلیلی بر تقلبی بودن عسل نیست.
تشخیص عسل طبیعی با حرارت دادن
استدلال درست: مثال نقض برای این باور، عسل طبیعی کنار است که با حرارت دادن کف می‌کند. لطفاً این روش را تست نکنید، عسل با گرم شدن و حرارت دیدن، بخش عمده‌ای از آنزیم‌هایش را از دست می‌دهد..
استدلال درست: با خرید عسل طبیعی با موم ممکن است که شانس عسل صنعتی و کاملاً تقلبی بودن را کمتر کرد (در ادامه همین مطلب با آن آشنا می‌شوید)، ولی عسل‌های تغذیهای و شکری نیز در همین موم‌ها و خانه‌های شش‌ضلعی تولید می‌شوند، پس عسل موم‌دار دلیلی بر طبیعی بودن نیست.
جمع‌بندی اولیه
تا این‌جای مطلب، بیش از ۱۰ باور اشتباه در مورد تشخیص عسل طبیعی با تقلبی را گفتیم.
خواهش میکنیم از این روش‌های غلط و غیرعلمی استفاده نکرده و سلامت خود و خانواده‌تان (مخصوصاً پدربزرگ، مادربزرگ‌هایتان) را به‌خطر نیاندازید.
از کجا بفهمیم عسل طبیعی است؟
حال وقت آن رسیده در مورد بهترین و مطمئن‌ترین راه تشخیص عسل طبیعی صحبت کنیم، ولی قبل از آن باید عسل غیرطبیعی و انواع آن را بشناسیم، به‌عبارت دیگر به چه عسلی غیرطبیعی گفته میشود که بهتر است آن را مصرف نکنیم.
انواع عسل غیرطبیعی و نشانه‌های آن
همان‌طور که می‌دانید عسل طبیعی، عسلی است که فقط و فقط با تغذیه شهد گل خالص تهیه شده باشد. هر عسلی که این شرط را نداشته باشد عسل غیرطبیعی است.
به‌طور کلی عسل‌های غیرطبیعی، دو نوع مختلف دارند که در ادامه به آنها اشاره میکنیم.
عسل تغذیهای
عسلی که در فرآیند تولید آن، زنبورهای عسل در کنار شهد گل، توسط شربت شکر و شیرابه‌های قندی مصنوعی دیگری نیز تغذیه می‌شوند.
زنبورداران ممکن است به دو علت اقدام به این کار کنند:
یکی اینکه دادن تغذیه‌ی کمکی شربت شکر، باعث افزایش میزان برداشت عسل میشود،
علت دوم اینست که با توجه به فقر شهد گل در منطقه‌ای که زنبورستان مستقر است، به زنبورعسل شربت شکر داده شود تا زنبورعسل برای زمستان‌گذرانی ذخیره‌ی عسل داشته باشد. (که در این حالت بعد از تغذیه‌ی زنبورستان، عسلی برداشت نمی‌شود.)
درست است که عسل تغذیهای را زنبورعسل درست می‌کند ولی خواص کامل عسل طبیعی را نداشته و اصلاً برای افراد دیابتی مناسب نیست.
[بیشتر بخوانید: عسل برای دیابت | آیا افراد دیابتی می‌توانند عسل بخورند؟]
عسل صنعتی و زنبورندیده
این نوع عسل! که بهتر است اسم آن را عسل نگذاریم، مادهای شیرین و غلیظ شده است که بدون دخالت زنبورعسل و در محیط کاملاً صنعتی درست میشود و به “عسل زنبورندیده” هم معروف است.
عسل صنعتی یک عسل کاملاً تقلبی است که هیچ‌کدام از خواص عسل طبیعی را ندارد که هیچ، حتی برای سلامتی هم مضر است!
با وجود چنین تقلبی در عسل و عوارض و آسیب‌های احتمالی که به سلامت انسان می‌زند، اهمیت روش تشخیص عسل طبیعی دوچندان میشود.
بهترین روش تشخیص عسل طبیعی
ما هم خیلی دلمان می‌خواست بتوانیم روشی مطمئن و خانگی را برای تشخیص عسل طبیعی به شما معرفی کنیم که بتوانید با انجام دادن آن در خانه خود، عسل طبیعی را از تقلبی تشخیص دهید؛
ولی واقعیت این است که هیچ منبع علمی و معتبری وجود ندارد که روش‌های خانگی برای تشخیص عسل طبیعی را تأیید کند.
انواع روش تشخیص عسل اصل از تقلبی
باتوجه به مطالبی که تا اینجا گفته شد، می‌توان به‌طور کلی روش‌های تشخیص عسل اصل را به دو دسته تقسیم کرد:
1- روش‌های خانگی
تمام ۱1 باور اشتباه که در اول بحث گفته شدند، جزو دسته‌ی روش‌های خانگی هستند و اعتبار علمی و تأییدشدهای ندارند و نباید ملاک تصمیم‌گیری قرار گیرند.
2- روش آزمایش عسل
روش آزمایش برای تشخیص عسل طبیعی یعنی این که عسل را به یک آزمایشگاه معتبر برده و بر اساس فاکتورهای پرولین، دیاستاز، ساکارز، رطوبت، HMF و نسبت فروکتوز به گلوکز مورد تست و آزمایش قرار داد.
فقط عسلی پسوند طبیعی بودن را با قاطعیت می‌گیرد که طبق جدول استاندارد عسل که در زیر آمده، حداقل مقادیر استاندارد را داشته باشد.
| فاکتور | استاندارد |
|---|---|
| ساکارز | کمتر از 5درصد |
| دیاستاز | بیشتر از 8 |
| پرولین | بیشتر از 180 |
| HMF | کمتر از 40 |
| رطوبت | کمتر از 20درصد |
| نسبت F به G | بیشتر از 0.9 |
ملاک قراردادن یک شاخص (ساکارز) برای تشخیص طبیعی بودن عسل، کافی نیست و باید تمام فاکتورها در کنار هم ارزیابی شوند.
نتیجه‌گیری و کلام آخر
همان‌طور که گفته شد، تنها راه تشخیص عسل طبیعی و بهترین و مطمئن‌ترین روش تشخیص عسل طبیعی از تقلبی، ارسال نمونه‌ی عسل به آزمایشگاه معتبر و تست فاکتورهای شش‌گانه‌ی عسل است، ولی با توجه به هزینه‌ی بالای آزمایش عسل، این کار برای خریداران عسل مقرون‌به‌صرفه نیست و عملاً افراد عسل را آزمایش نمی‌کنند.
اینجاست که نقش بهترین روش خرید، یعنی خرید عسل از زنبورداران متعهد و متخصص، بسیار مهم و کلیدی میشود و می‌تواند تا حدود خیلی زیادی خیالتان را بابت طبیعی بودن عسل و بهره‌مندی از خواص کامل آن راحت کند.
پرسش و پاسخ درباره تشخیص عسل طبیعی:
متأسفانه هیچ روش علمی و تأییدشدهای برای تشخیص عسل طبیعی وجود ندارد و تنها روش معتبر، آزمایش عسل در آزمایشگاه است.
تمام فاکتورهای ششگانه پرولین، دیاستاز، ساکارز، رطوبت، HMF و نسبت فروکتوز به گلوکز در برگه آزمایش مهم هستند. برای اطلاع از میزان استاندارد هر یک از این فاکتورها، از شما دعوت میکنیم مطلب 4 گام مهم در خرید عسل طبیعی را مطالعه فرمایید.
عسل زنبورندیده یا صنعتی، مادهای شیرین و غلیظشده است که بدون دخالت زنبورعسل و در محیط صنعتی تولید شده و به اسم عسل به فروش میرسد، اما عسل صددرصد تقلبی است.
عسل تغذیهای، با اینکه توسط زنبورعسل تولید میشود اما خواص کامل عسل طبیعی را ندارد و مصرف آن برای بیماران دیابتی بسیار خطرناک است. عسل طبیعی فقط با تغذیه زنبورعسل از شهد گیاهان تولید میشود.
برای اطمینان میتوانید یا به طور مستقیم از زنبوردار معتمد و آشنا خرید کنید و یا فروشگاههای معتبری مانند اسپیکو که برای محصولات خود برگه آزمایش و ضمانت ارائه میکنند را انتخاب کنید.
E. J. Dyce “Crystallization of Honey” Journal of Economic Entomology, Volume 24, Issue 3, 1 June 1931, Pages 597–602
Bhesh Bhandari, Bruce D’Arcy & Camilla Kelly “Rheology and crystallization kinetics of honey: Present status” Pages 217-226 | Received 09 Mar 1999, Accepted 06 Apr 1999, Published online: 02 Sep 2009
کامنت ها 10
سلام و سپاس از اطلاعات خوبی که درباره تشخیص عسل طبیعی دادید. من خیلی از روش‌های تشخیص عسل رو شنیده بودم اما بعضی از اینهایی که شما نوشتید برام جدید بود. توی خانواده ما از روش کش اومدن و قطع نشدن عسل وقتی از بالا با قاشق میریزیم داخل ظرف استفاده میشه، اگر خیلی کش بیاد به اندازه موی نازک بشه و قطع نشه، پدرم میگه عسل طبیعیه. پس اینم روش درستی نیست؟
سلام خانم آزاد
خیلی خوشحالیم که تونستیم آگاهی مناسبی برای تشخیص عسل طبیعی بدیم.
درمورد کش اومدن عسل هم باید خدمتتون عرض کنیم که این هم یکی از اون باورهای اشتباه در تشخیص عسل طبیعی است که هیچگونه اعتبار علمی نداشته و تنها راه تشخیص عسل طبیعی، سنجش عسل در آزمایشگاه معتبر است.
چه مطلب کامل و خوبی… مصرف عسل خونه ما خیلی زیاده و تقریباً هر سال 5-6 کیلو به خصوص در زمستون استفاده میکنیم. پارسال عمده‌فروشی که ازش خرید می‌کردم به رحمت خدا رفت و بعد از اون ما عسل خوب نتونستیم پیدا کنیم! چند باری از فروشگاه های زنجیره ای خریدم به نظرم طبیعی نبودند یا اگر بودند بهشون مشکوک بودم. من روشی برای تشخیص طبیعی بودن عسل بلد نیستم و برام مهمه که از جای مطمئن بخرم. آیا شما برگه تاییدیه عسلی که انتخاب کنم از سایتتون رو میشه برام بفرستید؟
جناب مردی ممنونم از ابراز لطفتئن
مجموعه‌ی اسپیکو برای رسوندن عسل طبیعی و سالم به دست کسانی که به زنبوردار مطمئن و معتمد دسترسی ندارند، شکل گرفته. میتونید با خیال راحت و با ضمانت کیفیت و برگه‌ی آزمایش(تب برگه آزمایش در صفحه‌ی فروش محصولات)، عسل طبیعی تهیه کنید و از خواص بینظیر آن بهره‌مند بشید. (که فرآیند دقیق اون رو میتونید در تب ضمانت مرجوعی ببینید)
سلام و سپاس از پاسختون. فقط من متوجه منظورتون از تب ضمانت نشدم! ممنون میشم راهنمایی بفرمایید.
دوست عزیز ذیل صفحه خرید تک تک محصولات موجود در فروشگاه، گزینه ای به نام ضمانت بی قید وشرط محصول وجود دارد. که شرایط ضمانت بطور کامل و واضح شرح داده شده است.
فکر کنم یکی از روش های اشتباه دیگه تشخیص طبیعی بودن عسل با مورچه باشه. درسته؟ من چندتا از روشهایی که توی این مقاله خونده بودم رو توی گروه مادران کلاس دخترم مطرح کردم یه خانمی گفت مورچه عسل طبیعی رو تشخیص میده و اگر تقلبی باشه سمتش نمیره! درست میگه؟!
تمامی روش های خانگی خطای زیادی دارند. چون برای هر روش خانگی مثال نقض وجود دارد. بنابراین برای تشخیص عسلی که طبیعی باشه اصلا به این روش ها نمیشه اعتماد کرد! روش مطمئن خرید از زنبوردار معتمد و مشاهده برگه آزمایش کیفیت عسل هست.
سلام، ممنون به خاطر مطلب بسیار خوبتون. برای تشخیص عسل کنار اصل از تقلبی هم هیچ کدوم از روش‌های خانگی تشخیص عسل مناسب نیستن؟
سپاس از توجه شما دوست عزیز
نوع عسل تفاوتی در روش تشخیص ایجاد نمی کند. بهترین روش تشخیص اصل بودن انواع عسل خرید از زنبوردار معتمد و متخصص و خرید با ضمانت برگه آزمایش حاوی شش فاکتور اصلیه عسل است.