برای پرستاری از پدرم رفته بودم. مسئولیت تعویض پانسمان کمر پدرم هم با من بود. بخیه‌های پدرم سوزش داشت. دردکشیدن پدرم، دیدن زخم و بخیه‌های محل جراحی واقعاً برایم دردناک بود. از طرفی در محل بخیه‌ها ترشح و خونابه وجود داشت و من فقط برای تعویض پانسمان مجاز به استفاده از گاز استریل و بتادین بودم. ترشحات زخم و جابجایی سخت پدرم برای تعویض پانسمان، باعث شد به درمان موثری مانند عسل برای زخم فکر کنم. باورکردنی نبود که عسل برای زخم تا این حد مفید باشد!

پیشنهاد می‌کنم حتماً تا انتها همراهم باشید. قول می‌دهم دانستنی‌های جذابی برایتان باشد.

چگونه ممکن است عسل برای زخم خوب باشد؟

وقتی می‌شنویم یا می‌خوانیم که عسل برای زخم خوب است ممکن است برایمان سوال شود که از میان این همه مواد طبیعی، چرا عسل؟ چگونه ممکن است عسلی که سرشار از قند است برای زخم خوب باشد؟ چگونه زخم با عسلی که روان و چسبناک است، ترمیم می‌شود؟ سطح زخمی که باید همواره ضدعفونی باشد تا سریع‌تر بهبود یابد، اگر با عسل پوشانده شود چگونه ضدعفونی می‌شود؟ به‌طور کلی خواص عسل برای زخم چیست؟ در ادامه سعی می‌کنیم پاسخ این سوالات را شفاف مطرح کنیم.

تمام ویژگی‌های جذابی که مطرح می‌شود فقط برای عسل طبیعی است.

چگونه ممکن است عسل برای زخم خوب باشد؟

وقتی می‌شنویم یا می‌خوانیم که عسل برای زخم خوب است ممکن است برایمان سوال شود که از میان این همه مواد طبیعی، چرا عسل؟ چگونه ممکن است عسلی که سرشار از قند است برای زخم خوب باشد؟ چگونه زخم با عسلی که روان و چسبناک است، ترمیم می‌شود؟ سطح زخمی که باید همواره ضدعفونی باشد تا سریع‌تر بهبود یابد، اگر با عسل پوشانده شود چگونه ضدعفونی می‌شود؟ به‌طور کلی خواص عسل برای زخم چیست؟ در ادامه سعی می‌کنیم پاسخ این سوالات را شفاف مطرح کنیم.

تمام ویژگی‌های جذابی که مطرح می‌شود فقط برای عسل طبیعی است.

عسل، پوششی که به زخم نمی‌چسبد!

جالب است طبیعت غلظت عسل، یا همان چسبندگی و روان بودنی که همه از عسل در ذهن داریم، یک محیط واسط بین محل زخم و پوشش روی آن ایجاد می‌کند.

درواقع ویسکوزیته (چسبندگی) عسل، یک لایه محافظ ایجاد می‌کند که از آلودگی سطح زخم جلوگیری می‌کند.

بهبود خشک شدن زخم

پانسمان زخم با عسل یکی از بهترین روش‌هایی است که به بهبود خشک شدن زخم کمک زیادی می‌کند.

خیس شدن زخم به‌دلیل پانسمان نامناسب، موجب افزایش رشد پاتوژن‌ها در محل زخم و ترمیم دیرتر جراحات می‌شود.

عسل به دلیل خاصیت اسمزی که دارد، رطوبت زخم را می‌کشد و مانع مرطوب ماندن زخم می‌شود و بدین طریق روند بهبودی زخم تسریع می‌شود.

از طرفی همین خاصیت اسمزی عسل، می‌تواند ضایعات را از لایه‌های زیرین زخم بیرون بکشد و دائماً بستر زخم را شستشو دهد.

سرعت دادن به درمان زخم

جالب است بدانید ترشحات زخم، حاوی آنزیمی به نام پروتئاز هستند. هرچه میزان این آنزیم در سطح زخم بیشتر باشد، زخم دیرتر بهبود می‌یابد.

و جالب‌تر آنکه عسل با خاصیت اسیدی خود، این آنزیم را تجزیه و عملاً غیرفعال می‌کند تا زخم با سرعت بیشتری بهبود یابد.

کاهش سوزش و التهاب

سوزش زخم، اجازه گذر مایعات در عروق را افزایش می‌دهد، پس مایعات بیشتری به سطح بافت می‌رسد و این خود باعث افزایش ترشحات زخم می‌شود.

محققان می‌گویند عسل طبیعی، ترکیبات گیاهی (فلانوییدها) دارد، که از سوزش بریدگی جلوگیری می‌کند.(+)

همین خاصیت ضدسوزش عسل، باعث کاهش میزان ترشحات زخم می‌شود.(+)

از طرفی تصور کنید وقتی زخم سوزش کمتری داشته باشد، ترشحات آن کم شود، پانسمان زخم هم به تعویض کمتری نیاز دارد.

و همین موضوع ساده باعث صرفه‌جویی در هزینه‌های پانسمان، نیرو، زمان و تکان دادن غیرضروری بیمار و محل زخم می‌شود.

جلوگیری از عفونت

مشاهدات بیمارستانی نشان داده‌اند که عسل برای عفونت زخم نیز مؤثر بوده و می‌تواند آن را کنترل کند؛ حتی عفونت‌هایی که به آنتی‌بیوتیک‌های معمولی پاسخ نمی‌دهند.(+)

در واقع عسل به دلایل زیر، محیط زخم را ضدعفونی می‌کند:

• خاصیت اسمزی که رطوبت زخم را می‌کشد؛
• خاصیت اسیدی که از رشد باکتری‌ها جلوگیری می‌کند؛
• خاصیت هیدروژن پراکسید عسل که منشا گیاهی دارد و ضد باکتری است.

از بین برنده بوی بد

بوی بد در بسیاری از زخم‌هایی که چرک و سیاهی بافت وجود دارد، رخ می‌دهد.

علت آن هم این است که باکتری‌های موجود در سطح زخم، برای سوخت‌وساز خود از پروتئین استفاده می‌کنند و همین امر ترکیبات بدبویی مانند آمونیاک و گوگرد تولید می‌کند.

در حالی که اگر عسل بر روی زخم قرار گیرد، باکتری‌ها از قند عسل برای سوخت‌وساز استفاده می‌کنند و ترکیبات بدبو تولید نمی‌شوند و بدین ترتیب از بوی تعفن جلوگیری می‌شود.

چه نوع عسلی برای درمان زخم مناسب است؟

بسته به اینکه شدت و عمق زخم چقدر است، باید از عسل به درستی استفاده کرد.

عسل استریل برای زخم‌های شدید و مزمن:

برای زخم‌های شدید و همچنین زخم‌های مزمن مثل زخم پای دیابتی و زخم بستر، نباید از عسل‌های غیراستریل استفاده کرد؛ چرا که این نوع عسل‌ها ممکن است حاوی اسپورهای باکتری باشند که با قرار گرفتن بر روی زخم و ترشحات آن شرایط برای رشد و تکثیر آن‌ها فراهم شود. این عامل می‌تواند باعث عفونت و بدتر شدن زخم شود.
در عسل خام ممکن است اسپورهایی وجود داشته باشد که زمانی که عسل در معرض زخم و ترشحات آن قرار گرفت و به رطوبت کافی رسید فعالیت خود را شروع کنند.

توجه: استریل کردن عسل، به معنای حرارت دادن عسل نیست! چرا که در این صورت تمام آنزیم‌های مفید عسل که باعث التیام زخم می‌شود، از بین می‌رود، بلکه منظور استریل کردن عسل با اشعه گاما است که تمام خواص آن محفوظ می‌ماند.

عسل خام برای زخم‌های سطحی و ترمیم جای زخم:

عسل برای جای زخم نیز کاربرد دارد. اگر زخم شما عمیق و مزمن نیست و در حد یک خراشیدگی، بریدگی و سوختگی سطحی است و دوست دارید به سرعت بهبود یابد و یا نمی‌خواهید جای آن بر روی پوست بدن و صورت شما بماند می‌توانید به راحتی از عسل خام یا همان عسل حرارت ندیده نیز استفاده کنید.

عسل خام به عسلی گفته می‌شود که به هیچ عنوان حرارت ندیده باشد و فرآیند پاستوریزاسیون و فیلتراسیون بر روی آن انجام نشده باشد. این نوع عسل تمام خواص درمانی خود را حفظ کرده است و به همین دلیل می‌تواند باعث بهبود آسیب‌دیدگی‌های شما شود.

نکته: عسل خام، حتماً رس میزند!

[مطالعه بیشتر: عسل رس بسته چیست؟ | ۶ باور اشتباه در مورد عسل رس زده]

از عسل برای درمان چه زخم‌هایی می‌توان استفاده کرد؟

متخصصین ترمیم زخم از عسل برای درمان انواع زخم‌های زیر استفاده کرده‌اند:

• زخم‌های ناشی از تروما و آسیب‌دیدگی
• زخم‌های بریدگی
• زخم‌های سالمندان مانند زخم بستر
• زخم‌های دیابت به ویژه در پاهای افراد دیابتی
• زخم‌های سرد (زخم تبخال)
• زخم‌های سوختگی
• بخیه‌های پس از عمل جراحی
• زخم دستگاه گوارش

همچنین محققان نتیجه گرفته‌اند که عسل برای درمان سوختگی‌هایی با ضخامت جزئی و زخم‌های پس از عمل عفونی، بهتر از بسیاری از درمان‌های معمول است.

[مطالعه بیشتر: عسل برای سوختگی؛ درمانی شیرین بر سوزشی دردناک!]

روش استفاده عسل برای درمان زخم

درست است که عسل استریل‌شده فقط در بیمارستان کاربرد دارد؛ اما عسل معمولی در شرایط خانگی هم می‌تواند بدون هیچ خطری به کار گرفته شود.

در این روش لزومی ندارد که زخم را ضدعفونی کنید. چرا که عسل خود، موجب ضدعفونی زخم می‌شود.

۱. عسل را به مقدار لازم روی گاز استریل یا پارچه نخی ریخته و روی زخم قرار دهید، به‌طوری که کل زخم را بپوشاند. گاز و پارچه می‌تواند استریل نباشد.

۲. عسل برای زخم عمیق، زخم‌های چرکی، سوراخ و شکاف باید در مقادیر بیشتری مصرف شود تا به عمق بافت بدن، نفوذ کند. به بیان دیگر، بستر زخم‌ قبل از پانسمان، باید کاملاً به عسل آغشته شود.

۳. هر روز پانسمان را عوض کنید. هنگام تعویض پانسمان، نیاز به پاکسازی عسل باقیمانده از روی زخم نیست.

۴. پس از تعویض پانسمان، درصورت نیاز، از گاز استریل برای خشک کردن محتویات مایعات ترشح‌شده از زخم، استفاده کنید.

۵. اگر زخم عفونی شده‌ است، به نسبت ۱ به ۱ از عسل و بتادین استفاده کنید.

عوارض احتمالی عسل برای زخم

پژوهشگری به نام مولان اشاره می‌کند که بیماران به استفاده عسل در زخم‌های سرباز، پاسخ داده‌اند؛ درد و سوزش آن‌ها کاهش یافته و هیچ‌گونه عوارض مضری مشاهده نشده‌ است.(+)

در هرصورت به‌دلیل گرده گل موجود در عسل، احتمال بروز حساسیت وجود دارد. در صورت مشاهده علائم زیر، عسل را از ناحیه آسیب‌دیده پاک کنید و درصورت تداوم علائم به پزشک مراجعه کنید.

علائم واکنش آلرژیک به عسل:

• سرگیجه
• تورم شدید
• حالت تهوع
• سوزش
• مشکل در تنفس

خلاصه مطلب

از قدیمی‌ترین و موثرترین کاربردهای عسل، استفاده از عسل برای درمان زخم هاست.
خواص آنتی باکتریالی، آنتی اکسیدانی، خاصیت اسمزی و خاصیت اسیدی عسل در بهبود  سریع‌تر زخم خیلی موثر است.
برای زخم‌های شدید و مزمن با مشورت پزشک از عسل استریل شده استفاده کنید.
ولی برای زخم‌های سطحی درمان را در خانه و با عسل خام می‌توانید انجام دهید.
مواظب باشید “نمک روی زخم نپاشید” یعنی مواظب باشید عسل شما تغذیه‌ای یا تقلبی نباشد؛ چون تمام خواصی که برای عسل در درمان زخم گفته شده‌است، برای عسل طبیعی و خام است.
بنابراین سعی کنید خرید خود را از زنبورداران معتمد و یا فروشگاه‌های تخصصی که عسل خود را با برگه آزمایش کیفیت‌سنجی به فروش می‌رسانند، انجام دهید. چراکه تنها راه تشخیص عسل طبیعی از تقلبی آزمایش فاکتورهای مهم آن در آزمایشگاه معتبر است.

اگر در استفاده از عسل برای زخم تجربه‌ای دارید حتماً با ما به اشتراک بگذارید.

برای دریافت عسل طبیعی کلیک کن